Verscheen op: Catenaccio.nl
Datum: 12 maart 2016
Ondanks de dominantie van Juventus is er één team dat de Serie A ongemeen spannend houdt. Napoli volgt op slechts drie verliespunten achterstand. De club heeft het succes te danken aan de komst van een 56-jarige oud-bankier die nu in een trainingspak door het leven gaat. Het is de man die spits Gonzalo Higuaín inspireerde tot een recordjacht, Maradona op de knieën kreeg en Napoli een herkenbare stijl laat spelen. Catenaccio laat u kennismaken met Maurizio Sarri, de excentrieke trainer in Napels.
Diego Armando Maradona is geen man van excuses. Toch ging het Napoli-icoon geheel tegen zijn natuur diep door het stof. Maradona was bijzonder kritisch geweest op de aanstelling van Sarri, maar nu de Partinopei – na een teleurstellende vijfde plek in het vorige seizoen – weer eens mogen dromen van de titel is alle kritiek verstormd. ‘Ik hoop dat Sarri me kan vergeven’, sprak Maradona. De nieuwe hoofdcoach Maurizio Sarri heeft zelfs de grootste sceptici overtuigd. Dit is het bijzondere verhaal over de bankier, voetbalnomade, racist en control freak: Maurizio Sarri.
Sarri is een man met een bijzonder tegenstrijdig karakter. Aan de ene kant profileert hij zich als belezen intellectueel, aan de andere kant toont hij zich soms een nerveuze schreeuwlelijk.
Tijdens het verloren bekerduel met Internazionale (0-2) maakte de Napoli-coach collega-manager Roberto Mancini uit voor ‘flikker’, nadat deze commentaar had op de vijf minuten extra tijd. Mancini reageerde furieus: “De beste man is 60 jaar oud, maar hij moet zich schamen. Sarri is een racist. Zulke mensen horen niet in het voetbal thuis. Iemand die zich zo in Engeland zou gedragen, zou je niet meer naast het veld zien. Een schande.” Dat Sarri voor zijn uitspraken slechts voor twee bekerduels werd geschorst en een boete van 20.000 euro werd opgelegd schetst de situatie in het Italiaanse voetbal, waarbij zelfs bondsvoorzitter Carlo Tavecchio zich al meerdere keren racistisch en seksistisch uitliet.
In tegenstelling tot veel van zijn collega’s is Sarri nooit profvoetballer geweest. Sterker nog: na jaren in het bedrijfsleven te hebben gewerkt, richt de inmiddels 56-jarige Napolitaan zich pas vanaf 2001 voor de volle honderd procent op het voetbal. Hij start in de lagere regionen in de Serie C2: “Toen ik begin deze eeuw A.C. Sansovino managede, begreep ik dat ik de stap naar de top enkel kon zetten als ik van het trainen mijn baan maakte.”
Dit doet hij dan ook vol overtuiging. Sarri arriveert naar eigen zeggen altijd om acht uur ‘s ochtends op de club en verlaat het trainingscomplex meestal pas rond tien uur ‘s avonds. De trainer bestudeert zijn tegenstanders soms wel dertien uur op één dag.
Als de coach van Napoli zich niet op het analyseren van de tegenstander richt, dan houdt hij zich wel bezig met het verzinnen van ladingen aan varianten voor corners en vrije trappen. Dit levert hem al bij Sansovino de bijnaam Mister 33 op, refererend aan de 33 (!) varianten die hij zijn ploeg in drie jaar laat uitproberen.
Sarri maakt pas echt naam als hij het net gepromoveerde Pescara in 2006 tegen alle verwachtingen in naar een twaalfde plek in de Serie B leidt. Een seizoen later stapt de geboren Napolitaan over naar het nietige Arezzo, waar hij Antonio Conte opvolgt. Bij Arezzo verliest Sarri pas in de halve finale van de Coppa Italia van Milan en pakt hij als enige trainer punten op bezoek bij zowel Napoli als Juventus, destijds beide om uiteenlopende redenen nog actief op het tweede niveau.
Na een aantal seizoenen als voetbalnomade van club naar club te hoppen, komt Sarri in 2012 bij Serie B-ploeg Empoli terecht. Een jaar later leidt hij de Azzurri al naar promotie. Hoewel de club met Massimo Maccarone en Francesco Tavano enkele spelers met Serie A-ervaring in de gelederen heeft, wordt er verwacht dat Empoli direct zal degraderen.
De hand van Sarri
Sarri bewijst echter het tegendeel. Empoli eindigt als vijftiende en speelt liefst achttien maal gelijk. Met een kenmerkende speelstijl probeert de degradatiekandidaat tegenstanders meestal vanaf het begin af aan op eigen helft vast te zetten en zoekt het altijd naar de voetballende oplossing. Dat laatste is een belangrijke pijler in de filosofie van Sarri: “Zelfs als we laatste worden is het belangrijk dat we onszelf aan onze eigen voetbalstijl vasthouden.”
De hand van de coach is dan ook duidelijk zichtbaar. Het feit dat Empoli aan het eind van het seizoen gemiddeld 52 procent balbezit heeft en 13,6 keer per wedstrijd schiet, laat zien dat ze zich allerminst op eigen helft ingraven. Bovendien ziet Sarri als geen ander in hoe gevaarlijk goed uitgedachte en uitvoerig getrainde standaardsituaties kunnen zijn. De aandacht die Sarri besteedt aan vrije trappen en corners betaalde zich uit; Empoli scoorde afgelopen seizoen maar liefst dertig procent van haar doelpunten uit standaardsituaties.
Vreemd genoeg heeft Sarri de routines voor standaardsituaties nog niet (succesvol) toegepast bij zijn nieuwe club. Napoli scoorde pas vijf keer uit standaardsituaties, waarmee ze tot de kelder van de Serie A behoren. Mogelijk geeft hij voorrang aan het veldspel, acht hij de spelers niet geschikt of lukt het simpelweg niet de uitgekiende routines in te slijpen.
Sterren behouden
Met Empoli weet Sarri zich in het seizoen ’14-15 al vier wedstrijden voor het einde van de Serie A te handhaven. Een knappe prestatie, gezien het budget waarmee de hoofdtrainer bij Azzurri werkt. Empoli draait de kleinste omzet van alle clubs uit de Italiaanse hoogste divisie en betaalt haar spelers het minst. Desondanks eindigt de dwerg keurig acht punten van de degradatiestreep.
Sarri’s hand bij Empoli blijft niet onopgemerkt. Nadat Napoli-trainer Rafa Benítez in juni 2015 bekend maakt zijn aflopende contract niet te verlengen, voert voorzitter Aurelio De Laurentiis gesprekken met zijn twee mogelijke opvolgers: Sinisa Mihajlovic en Maurizio Sarri. Mihajlovic gaat uiteindelijk naar Milan, Napoli stelt Sarri aan. Een droom voor de in Napels geboren, maar in Toscane opgegroeide trainer: “In Figline Valdamo was ik de enige Napoli-supporter. De andere jongens waren fan van grotere clubs als Juventus, Inter, Milan en het nabijgelegen Fiorentina”.
Als trainer van Napoli is het aan het begin van het seizoen aan Sarri de taak de Partinopei weer op het juiste pad te krijgen. Bij gebrek aan Champions League-voetbal willen spelers als Higuain en Callejon vertrekken en ook linksback Ghoulam geeft aan toe te zijn aan een stap hogerop. Het is aan Sarri te danken dat het drietal niet vertrekt. De kerverse manger lijkt in het voorseizoen vooral Gonzalo Higuain het meest te raken: “Sarri had slechts vijf minuten nodig om me van zijn plannen te overtuigen. Zijn eerlijkheid en openheid hielpen hierbij enorm.”
Sarri vertelt Higuain in de Argentijn in potentie de beste spits ter wereld te zien. Om dat te bereiken, moet hij echter twee keer zoveel bewegen en niet meer zo ‘lui’ zijn. Indien het Higuain lukt om twee keer zo actief aan het spel deel te nemen, dan moet het de Argentijn op zijn minst lukken topscorer van de Serie A te worden, zo laat Sarri in de voorbereiding op het huidige seizoen weten. Het bleken profetische woorden. Na 28 speelronden leidt Higuain met liefst 26 doelpunten het Italiaanse topscorersklassement: “Ik moet Sarri bedanken. Hij haalt het beste in me naar boven.”
De excentrieke manager weet ook Jose Callejon en Fazi Ghoulam te overtuigen in Napels te blijven. Beide spelers wordt een belangrijke rol in het nieuw te vormen elftal beloofd, in een elftal dat onder Sarri een nieuw pad inslaat. Na het chaotische aanvalsspel onder Benitez, traint zijn opvolger vanaf minuut één stevig op een nieuw tactisch concept, waarbij voor elke speler zowel in aanvallend als in verdedigend opzicht een belangrijke rol is weggelegd.
Tactische keuzes
Sarri, die zijn ploegen al in het begin van zijn carriere vooral in een 4-2-3-1-formatie liet aantreden, startte het seizoen met Napoli in een 4-3-1-2 opstelling. In dit tactische concept had hij een belangrijke rol bedacht voor de meest centrale middenvelder. In hetzelfde systeem bij zijn vorige club Empoli vervulde Mirko Valdifiori deze rol uitstekend, zo goed zelfs dat hij op 28-jarige leeftijd debuteerde voor het Italiaanse elftal. Sarri neemt hem mee naar zijn nieuwe club; aan regisseur Valdifiori de taak de ploeg bij de hand te nemen en Sarri op het veld bij te staan.
Het verhaal was echter te mooi om waar te zijn. Het Napolitaanse middenveld wordt in de eerste drie competitiewedstrijden volledig overlopen, met twee gelijke spelen, één nederlaag en liefst zes tegendoelpunten tot gevolg. De druk op de regista Valdifiori wordt te groot en het project mislukt. Sarri kiest ervoor de boel om te zetten. In plaats van een net iets te steriele 4-3-1-2-formatie, besluit Sarri over te stappen naar een 4-3-3-opstelling, met plek voor één extra aanvaller en één middenvelder minder. Kind van de rekening: Mirko Valdifiori.
Met Jorginho als vervanger en een iets meer naar voren geschoven Marek Hamsik wordt er pardoes met 5-0 Lazio gewonnen. Valdifiori veroverde zijn plek tot op heden niet terug – in de Serie A kwam de Italiaan slechts 458 minuten in actie.
In essentie is Sarri’s filosofie gebaseerd op de tactische discipline van zijn verdedigers en de mobiliteit van zijn middenvelders en aanvallers. De vier verdedigers spelen allen vooral om het eigen doel te bewaken. Dit houdt in dat, in tegenstelling tot bij een moderne 4-3-3, de belangrijkste taak van de backs daadwerkelijk verdedigen is. Binnen dit systeem is de rol van de centrale middenvelder, de regisseur Jorginho, nog belangrijker. In het 4-3-3-systeem begint de aanval bij hem, en is aan hem de taak de bal bij een van de lopende middenvelders of aanvallers te krijgen. Om Jorginho’s rol te vermakkelijken, dienen Allan en Marek Hamsik constant in beweging te zijn. De twee box-to-box middenvelders trekken in de door de twee aanvallers gecreërde gaten. Dit kan ofwel in het centrum van het veld zijn, ofwel op de veelal onbezette linkerflank, waarvandaan toptalent Lorenzo Insigne vaak naar binnentrekt. Rechtsbuiten Callejon is wat vaker aan te zijlijn te vinden, maar is ook zeker geen klassieke buitenspeler. De Spanjaard geeft namelijk zelden een voorzet.
Jorginho vult de cruciale rol van regisseur fantastisch in. De tot Italiaan genaturaliseerde Braziliaan is de spil in het elftal, zoals ook wordt geïllustreerd door het feit dat er geen speler in Europese topcompetities is die meer passes verstuurt dan hij (gemiddeld 100 per wedstrijd, waarvan liefst 91 procent aankomt). In het competitieduel met Chievo Verona brak hij zelfs een record door 218 balcontacten te hebben, het hoogste aantal in een wedstrijd in de vijf topcompetities in de afgelopen tien jaar (liefst 181 van zijn 195 passes kwamen die wedstrijd aan).
Ook de spits speelt een belangrijke rol in de formatie. Vaak komt de bal via de balvaste Higuain terecht bij een van de vier aangesloten spelers, de lopers. Wanneer Insigne dichtbij is, dan geeft Higuain de bal op links af. Staat Callejon vrij, dan komt de bal op rechts in de diepte terecht. Lukt het Higuain de bal wat langer vast te houden, dan kan hij een steekpass op de in de gaten gedoken Hamsik en/of Allan versturen. Dit aanvalsspel werd vooral in de duels met Milan (0-4 in San Siro) en Lazio (5-0 in het eigen San Paolo) tot in perfectie uitgevoerd. In beide duels was zowel Gonzalo Higuain als middenvelder Allan trefzeker.
De veelzijdigheid van Higuain maakt het aanvalsspel van Napoli op deze manier gevarieerd. Een ding is echter wel vaak hetzelfde, de Argentijn staat zelf aan het einde van de aanval. Higuain maakte bijna de helft van alle doelpunten van Napoli in de Serie A (26). Scoort de spits niet, dan pakt Napoli beduidend minder punten. Uit de tien wedstrijden waarin de Argentijn niet scoorde, pakte Napoli slechts elf punten. Higuain is het belangrijkste wapen van de ploeg, maar Napoli loopt daarmee ook het risico te afhankelijk van hem te zijn geworden.
Orde in de chaos
Met het aanstellen van Sarri nam Napoli aan het begin van het seizoen een flinke gok. Hoewel de kettingroker een uitstekend seizoen met laagvlieger Empoli achter de rug heeft, was dat het enige jaar waarin de manager een team op het hoogste niveau coachte. Sarri werke voorheen dan ook nog nooit met absolute vedettes als Higuain en Hamsik. De gok pakt tot nog toe goed uit.
Na jaren vol tactische chaos slaat Napoli met het aanstellen van Mister 33 een volledig andere weg in. Hoewel voorganger Benitez net als Sarri een tactische controlfreak is, leek de Spanjaard afgelopen seizoen niet in staat zijn ideeën op het Napolitaanse team over te brengen. Dit lukt Sarri wél. Napoli legt met een vaste basiself herkenbaar voetbal op de mat en slaagt er tot nog toe in het Juventus lastig te maken.
Het is de verdienste van Sarri. Dagelijks besteedt de coach uren aan het bestuderen van zijn tegenstanders en aan het verbeteren van zijn eigen tactiek. Zo gebruikte hij zowel bij Empoli als bij Napoli al eens een drone – waardoor hij van bovenaf perfect overzicht had over het hele veld – om de looplijnen van zijn verdediging te verbeteren.
Hoewel Sarri zich op het veld wel eens misdraagt, laat zijn ploeg ondertussen veel moois zien. Napoli scoorde dit seizoen al 58 keer in 28 duels en legt tegenstanders vaak met oogstrelend voetbal over de knie. Onder leiding van Sarri en veldkapitein Higuain doen de Partinopei – na een teleurstellende periode onder Rafa Benitez – weer volop mee om de titel. Een titel waar Napels na 26 jaar droogte naar snakt. Met dromenjager Sarri aan het roer is een Napolitaanse Scudetto niet langer een utopie.
Data via Opta Sports
Reactie plaatsen
Reacties