Staantribune - Ondergewaardeerd kunstenaar

Verscheen in: Staantribune, 17e uitgave

Datum: April 2018

Met een kenmerkend sukkeldrafje bereikt Andrea Pirlo de cornervlag. Alvorens de corner te trappen, doet de Italiaanse middenvelder zijn haar goed. Het regent in Florence, dus de natte lokken vallen telkens voor zijn blikveld. Wanneer de lange manen voor zijn ogen weg zijn, maakt Pirlo dan eindelijk aanstalten om de bal voor te slingeren. Precies op dat moment maak ik een foto. Die avond ben ik namelijk aanwezig bij het duel tussen Fiorentina en Juventus.

Juventus is in Florence enorm gehaat en tijdens de wedstrijd wordt elke speler in een zwart-wit shirt uitgefloten. Pirlo niet. Wanneer hij op tien meter van mijn neus de corner neemt, worden er tientallen mobiele telefoons tevoorschijn gehaald. Anno 2015 is Pirlo namelijk de beste speler in de Serie A en wordt hij alom gewaardeerd. Dat is niet altijd zo geweest.

Andrea Pirlo wordt opgeleid bij het Noord-Italiaanse Brescia. Op het moment dat Pirlo doorbreekt, schommelt Brescia tussen de Serie A en de Serie B in. Wanneer de club in 1995 in de Italiaanse tweede divisie speelt, wordt Pirlo voor de leeuwen gegooid. Al op zestienjarige leeftijd maakt hij zijn debuut. Het is op dat moment al duidelijk dat Pirlo een enorm talent is en op den duur de stap naar de Italiaanse top zal maken. Met zijn intelligentie en passing onderscheidt hij zich van zijn ploeggenoten.

Inter

Uiteindelijk wordt de stap naar een grotere ploeg pas in 1998 gezet. Pirlo wordt al jaren door Inter gevolgd en lijkt er klaar voor om de concurrentie met mannen als Diego Simeone, Youri Djorkaeffen Aron Winter aan te gaan. Hoewel Inter dat seizoen liefst vier trainers verslijt, komt Pirlo tot meer dan dertigduels voor de Nerazzurri.

Toch vindt Pirlo zijn draai bij Inter nooit. In de jaren negentig is het onrustig bij de Milanese club, die wisselt van trainers alsof het schoenen zijn. Het komt de positie van een creatieve middenvelder als Pirlo niet ten goede. Managers Simoni, Lucescu en Hodgson kiezen vaak (zonder succes) voor een speelwijze waarin er geen rol is weggelegd voor een balkunstenaar als Pirlo. Veel liever opteren de trainers voor slopers. Dit om de verdediging wat te ontlasten. Omdat het sportief niet loopt, besluit Inter-eigenaar Massimo Moratti om aan de lopende band spelers aan te trekken. Clarence Seedorf komt over van Real Madrid en ook Luigi Di Biagio versterkt het middenveld. Het gaat ten koste van Andrea Pirlo, die in de zomer van 1999 aan het nietige Reggina wordt verhuurd.

Een seizoen later is er wéér geen plek voor Pirlo in de selectie van Inter. De middenvelder wordt nogmaals verhuurd. Dit keer aan zijn jeugdclub. Bij Brescia is Carlo Mazzone op dat moment trainer. Mazzone is een ervaren manager en ziet voor Pirlo een rol als spelverdeler weggelegd. Hij wordt vlak voor de verdediging neergezet en moet als een ware regisseur de opbouw verzorgen om vervolgens sterspeler Roberto Baggio in stelling te brengen. Brescia eindigt dat seizoen op een indrukwekkende zevende plek in de Serie A. Het is de plek waar Pirlo wordt opgeleid tot architect.

Brescia

Een seizoen later is er wéér geen plek voor Pirlo in de selectie van Inter. De middenvelder wordt nogmaals verhuurd. Dit keer aan zijn jeugdclub. Bij Brescia is Carlo Mazzone op dat moment trainer. Mazzone is een ervaren manager en ziet voor Pirlo een rol als spelverdeler weggelegd. Hij wordt vlak voor de verdediging neergezet en moet als een ware regisseur de opbouw verzorgen om vervolgens sterspeler Roberto Baggio in stelling te brengen. Brescia eindigt dat seizoen op een indrukwekkende zevende plek in de Serie A. Het is de plek waar Pirlo wordt opgeleid tot architect.

Wanneer Pirlo als een volleerde Koolhaas terugkeert in Milaan, is hij het zat. Nog steeds lijkt er geen plek bij de Nerazzurri en hij wordt ondergewaardeerd. In de zomer van 2001 besluit de dan 22-jarige Pirlo dan ook te vertrekken. Dat Inter op dat moment geïnteresseerd is in Milan-middenvelder Andrés Guglielminpietro, brengt de overgang in een stroomversnelling en de clubs besluiten de twee spelers te ruilen. Na een horrorperiode bij Inter trekt Pirlo naar het rood-zwarte gedeelte van Milaan.

Milan

Bij AC Milan is Pirlo volledig op zijn plek. Vanaf dag één is de middenvelder niet meer weg te denken uit het basiselftal van de Rossoneri. In zijn periode bij Milan groeit Pirlo uit tot een van de beste Italiaanse spelers van zijn generatie. Samen met spelers als Kaká, Shevchenko en Inzaghi is hij ervoor verantwoordelijk dat Milan in 2003,2005 en 2007 de finale van de Champions League bereikt.

Wordt de finale in 2003 nog na penalty’s gewonnen, in 2005 gaat het hopeloos mis. Milan staat bij rust met 3-0 voor tegen Liverpool, maar verliest de eindstrijd uiteindelijk na strafschoppen. Pirlo laat zich afleiden door Liverpool-keeper Dudek en mist. Het is het moment waarop hij zijn lol in het voetbal verliest en er zelfs over nadenkt om te stoppen, zo schrijft de Italiaan in zijn in 2014 uitgebrachte biografie.

Desondanks besluit Pirlo door te gaan en in 2006 wordt het verlies in de Champions League-finale meer dan goedgemaakt. Hoewel het seizoen wordt overschaduwd door het Calciopoli-schandaal waar ook Milan bij betrokken is, wordt de Italiaanse eer in de zomer hersteld. Italië wordt namelijk voor de vierde keer wereldkampioen. Pirlo heeft een flink aandeel in de wereldtitel. Il Architetto is namelijk basisspeler, geeft de assist bij het winnende doelpunt van Fabio Grosso in de halve finale en jaagt tijdens de penaltyserie in de finale zijn strafschop hard tegen de touwen. Italië is campione del mondo.

De wereldtitel geeft Pirlo veel rust. Het jaar erop besluit hij zich dan ook alvast te oriënteren op een leven buiten het voetbal. Aangezien zijn interesse in wijn door de jaren heen een enorme passie is geworden, besluit hij in 2007 een wijngaard te openen in de buurt van Brescia. Met hulp van zijn familie worden er al snel diverse wijnen op de markt gebracht. Dat de producten gaandeweg enorm populair worden onder de voetballiefhebbers, is geen verrassing.

Dat Milan die zomer weer de Champions Leaguefinale haalt en dit keer Liverpool wél weet te verslaan, maakt de cirkel voor Pirlo rond. Achteraf was het een perfect moment geweest om AC Milan te verlaten. Pirlo besluit Milan echter trouw te blijven en wanneer hij twee seizoen later wél aangeeft te willen vertrekken, besluit het bestuur hem niet te laten gaan. Succesmanager Carlo Ancelotti pakt zijn koffers wel en vertrekt naar Chelsea. Pirlo mag niet mee. Vanaf dat moment gaat het bergafwaarts.

Allegri

Pirlo is onder opvolger Leonardo nog wel zeker van een basisplek, maar wanneer Massimiliano Allegri in 2009 als manager wordt aangesteld, is dit geen goed nieuws voor de ervaren spelers. De trainer haalt een bezem door de selectie en heeft in zijn basiselftal geen plaats meer voor Alessandro Nesta, Filippo Inzaghi én Andrea Pirlo. Net als in zijn tijd bij Inter wordt Pirlo gepasseerd voor twee slopers. Hoewel hij later aangeeft op dat moment ontzettend ontevreden te zijn geweest, verschijnt er in de media geen wanklank. De middenvelder is een gentleman en valt zijn trainer niet af. Dit terwijl de Milanisti met lede ogen aanzien hoe de helden van weleer worden weggewerkt en weggepest.

Met Mark van Bommel en Massimo Ambrosini op het middenveld wordt Milan in het seizoen 2010-11 uiteindelijk kampioen. De 32-jarige Pirlo maakt nog deel uit van de rood-zwarte gelederen, maar is op dat moment al lang en breed rond met Juventus. De architect heeft het gevoel dat zijn werk in Milaan niet langer wordt gewaardeerd en is door Antonio Conte benaderd om het afgetakelde Juventus in ere te herstellen. Dat zijn contract bij Milan afloopt, maakt het maken van de stap makkelijker. Pirlo hapt toe en trekt naar Turijn.

Juventus

Pas in Turijn wordt Pirlo echt gewaardeerd. Hoewel Juve in 2012 een lading spelers naar Turijn haalt, spreekt de komst van de voormalig wereldkampioen verreweg het meest tot de verbeelding. Onder leiding van de middenvelder wordt Juventus dat seizoen direct kampioen. Met zijn fantastische passes, inzicht en intelligente spel is Pirlo dat seizoen de beste speler van Juventus. Als een dirigent leidt hij de zwart-witte formatie naar de 29ste titel in de historie.

Met Italië lukt het niet meer om een prijs te winnen. Ontploffen de sociale media nog wanneer Pirlo Engeland-keeper Joe Hart met een Panenkaverschalkt in de kwartfinale, Spanje is in de EK-finale uiteindelijk veel te sterk.

Bij Juventus heeft Pirlo meer succes. Manager Antonio Conte bouwt De Oude Dame om tot de succesmachine van weleer. Hierin speelt Andrea Pirlo een cruciale rol. Elke week laat hij zien dat Milan hem veel te vroeg heeft laten gaan. Telkens weer laat hij zien alsmaar slimmer en beter te worden. Steevast is Pirlo beslissend. Hoewel de middenvelder de dertig al lang en breed is gepasseerd, wordt hij pas vanaf 2012 echt ontdekt als absolute topspeler. Zijn aanwezigheid op de voetbalvelden wordt meer en meer gewaardeerd.

Staande ovatie

Juve-keeper Gianluigi Buffon noemt de gratis overgang van Pirlo naar Juventus het koopje van de eeuw. In de Italiaanse kranten wordt het beleid van Milan stevig bekritiseerd. Trainer Massimiliano Allegri is de zondebok. Dat de middenvelder in 2012,2013 en 2014 tot beste speler van de Serie A wordt gekroond, bevestigt dit beeld alleen maar. In een Serie A vol sterren is de opgeleefde Andrea Pirlo de grootste ster.

Niet alleen nationaal groeit de waardering voor Pirlo. Wanneer Juventus in 2015 in de halve finale van de Champions League op bezoek gaat bij Real Madrid, wordt de middenvelder in de tweede helft gewisseld. Als blijk van waardering krijgt de Italiaan een staande ovatie van het Spaanse publiek. Een prachtig gebaar dat eerder Alessandro Del Piero ten deel viel. Later wordt ook Francesco Totti met applaus geëerd in het Bernabeu.

In 2015 bereiken Juventus en Pirlo uiteindelijk de finale van de Champions League. Opvallend is dat uitgerekend Massimiliano Allegri op dat moment de manager van de Bianconeri is. Besloot de oefenmeester Pirlo bij Milan nog te laten vertekken, bij Juventus blijft de middenvelder ook onder Allegri de belangrijkste schakel in het elftal. Het is tekenend voor de carrière van Pirlo. Vroeg of laat worden de critici de mond gesnoerd.

Het is de waardering die tijdens de carrière van Pirlo dikwijls ontbrak. Te vaak werd de sierlijke middenvelder op de bank gezet ten faveure van slopers, werd hem verweten een luie speler te zijn en werd geconcludeerd dat hij te sloom zou zijn om op het allerhoogste niveau te fungeren. Op het hoogste niveau speelt Pirlo in 2015 nog een allerlaatste keer.

In de Champions League-finale blijkt Barcelona echter veel te sterk. Nooit liet Pirlo op het voetbalveld een traan, maar na die verloren eindstrijd breekt hij. Het is zijn laatste kans op een grote Europese prijs, want de finale is zijn laatste wedstrijd voor Juventus. Pirlo trekt naar Amerika en gaat na een paar seizoenen voor New York City FC te hebben gespeeld met pensioen.

In de hedendaagse voetbalwereld ontbreekt het aan sierlijke en intelligente voetballers. Dat Andrea Pirlo in 2017 met professioneel voetbal besloot te stoppen, is dan ook enorm zonde. Nooit meer zullen we ervan kunnen genieten hoe hij een corner neemt. Nooit meer zullen we kunnen genieten als hij zijn natte lokken goed legt. En nooit meer zullen we hem in voetbalshirt live mogen aanschouwen. Wat ons rest zijn de herinneringen en de foto’s.