Staantribune - Il derby della Capitale

Verscheen op: Staantribune.nl

Datum: 9 januari 2015

26 mei 2013. De bekerfinale tussen AS Roma en Lazio is 71 minuten onderweg als een van richting veranderde voorzet van Lazio-rechtsvoor Antonio Candreva voor de voeten van Senad Lulić terechtkomt. Doordat Roma-verdediger Marquinhos volledig aan de bal voorbij gaat, kan de Bosniër hem voor een leeg doel intikken, 1-0 voor Lazio. De Laziali winnen de Coppa Italia en Lulic is de held. Dat Lazio uitgerekend aartsrivaal Roma in de finale verslaat, maakt de bekerwinst voor de Biancocelesti dubbel zo mooi.

‘Il Derby della Capitale’ is de wedstrijd tussen S.S. Lazio en AS Roma. Beide ploegen werken hun thuiswedstrijden normaliter af in het Stadio Olimpico. Wanneer de clubs het tegen elkaar opnemen, wordt het stadion verdeeld. Het zuidelijke gedeelte van het Olimpico wordt dan bezet door Romanisti, terwijl het noordelijke deel voor de Laziale is. De scheidslijn tussen beide supportersscharen wordt bezet door bewapende politieagenten, die de vrede in de arena moeten waarborgen. Zo ook aanstaande zondag, wanneer beide rivalen het voor de 142e keer in de historie van de Serie A tegen elkaar opnemen.

De rivaliteit tussen Roma en Lazio vindt zijn oorsprong in de jaren ’20. Wanneer president Benito Mussolini opdracht geeft alle Romeinse voetbalteams samen te voegen om de hoofdstad één sterk front tegen het rijkere noorden te laten vormen, is Lazio de enige club die tegenstribbelt. Met dank aan Adolfo Vaccaro, generaal in het Italiaanse leger en lid van Lazio, komen de Biancocelesti onder de fusie uit. FBC Roma, Pro Roma en Alba Audace fuseren wél. Waar er voorheen vier grote ploegen om Rome streden, zijn dit er vanaf 1927 slechts twee: AS Roma en Lazio.

Vanaf het moment dat Roma wordt opgericht, claimen de Laziali de hoofdstad. In hun ogen is Lazio (opgericht in 1900) de oudste en enige authentieke Romeinse club. Bovendien zouden de Biancocelesti het voetbal naar Rome hebben gebracht. De Romanisti counteren met het feit dat één van de drie gefuseerde clubs waaruit AS Roma ontstond al in 1899 werd opgericht. Waarom zou Lazio daarnaast het blauw en wit van de Grieken als clubkleuren dragen, terwijl rood en geel de stadskleuren van Rome zijn? En waarom is Lazio vernoemd naar de regio, in plaats van naar de stad? De Romanisti beweren dan ook dat AS Roma, met rood en geel als clubkleuren en Roma als officiële Italiaanse naam, de enige écht Romeinse club is.

Oorspronkelijk wonen de meeste supporters van Lazio buiten Rome, terwijl de meeste Romanisti om en rond het historische stadscentrum te vinden zijn. Wanneer een speler van Roma in het centrum een boodschap doet, kan hij dit niet zonder zichzelf te bewapenen met een pet en een zonnebril. Doet een speler van Lazio op precies hetzelfde punt een aankoop, is de kans kleiner dat hij wordt herkend. De Romanisti refereren op spandoeken dan ook vaak aan de Laziali door ‘burini’, provinciale boeren, te gebruiken: “Laziale, je bent geen echte Romein, maar niks meer dan een provinciale boer”.

Hoewel de Serie A diverse derby’s kent, staat het duel tussen de Giallorossi en de Biancocelesti bekend als de meest gespannen en gewelddadige tweestrijd van Italië. De aanhangers van AS Roma waren lange tijd veelal politiek linksgeoriënteerd, terwijl een groot deel van de fanatieke supporters van Lazio rechtse sympathieën heeft. Dat was van oudsher de voornaamste reden dat de Romeinse derby garant stond voor geweld, racisme en antisemitisme. De politieke verschillen tussen beiden clubs vervaagden in de jaren ’90 toen ook de supporters van Roma rechtse sympathieën begonnen te krijgen. Maar de twee supportersgroepen bleven elkaar intens haten. Als de derby van Rome op het programma staat, gaat het dan ook dikwijls mis.

Zo ging het in 1979 hopeloos verkeerd toen een door een Romanista afgeschoten vuurpijl in het Lazio-vak terecht kwam. De pijl ontplofte in het gezicht van Laziale Vincenzo Paparelli. Met een bloedend gat in het gezicht werd de vader van twee kinderen afgevoerd naar het ziekenhuis. Paparelli, pas 33 jaar oud, overleed in de ambulance. Hij was de eerste dode door supportersgeweld in Italië. Een dader werd nooit gevonden.

Ook in 2004 ging het mis toen de derby werd gestaakt nadat enkele ultras van Roma het veld bestormden en eisten dat het duel werd stilgelegd. Als dit niet zou gebeuren, zouden de tifosi het stadion overnemen en de spelers van beide ploegen wat proberen aan te doen, dreigden ze. Reden voor de dreigementen: het gerucht dat er buiten het stadion een tienersupporter was overleden na te zijn overreden door een politieauto. Hoewel de Romeinse politie snel reageerde en via de stadionspeakers liet omroepen dat er niks van het verzinsel waar was, werd na overleg tussen scheidsrechter Rosetti en de voorzitter van de Italiaanse voetbalbond besloten de wedstrijd te staken. De ongeregeldheden zetten zich ook buiten het stadion voort met honderdzeventig gewonde politieagenten en dertien arrestaties als gevolg.

Een jaar later ging het wéér fout. Nadat Lazio de derby met 3-1 had gewonnen, liep Biancocelesti-aanvaller Paolo Di Canio naar de Curva Nord om de fanatieke aanhang te bedanken voor haar steun. Omringd door journalisten en met alle camera’s op zich gericht besloot Di Canio, die later verklaarde “geen racist maar een fascist” te zijn, de ultras te groeten door zijn rechterarm omhoog te houden en voor zich uit te strekken. De beweging, die wordt geassocieerd met het fascistische en racistische heden en verleden van Italië, zorgde voor veel opschudding. Hoewel de aanvaller niet werd geschorst, moest Di Canio een boete van tienduizend euro betalen. Een paar maanden later, tijdens een duel met Juventus, herhaalde de spits het kunstje, waarop FIFA-voorzitter Blatter verklaarde dat het goed zou zijn fascistische spelers volledig uit de sport te verbannen. Desondanks werd Di Canio, die als puber zelf tussen de fanatieke aanhang van Lazio stond, slechts voor één duel geschorst en voetbalde hij nog enige jaren door.

Als Roma en Lazio het komende zondag tegen elkaar opnemen, houdt heel Rome haar adem in. De straten zullen uitgestorven zijn en de wijken rondom het stadion zullen veranderen in een oorlogsgebied. Ondertussen transformeert het Olimpico in een arena waarin de gladiatoren van de Biancocelesti en de Giallorossi het in een rechtstreeks duel tegen elkaar opnemen. Negentig minuten lang oorlog. De sterkste wint. Keizer Francesco Totti heeft er zin in.